Harde cijfers zijn het. In 2018 had bijna 11,9 procent van de 4- tot 12-jarigen en 11,6 procent van de 12- tot 16-jarigen overgewicht. Ernstig overgewicht kwam in 2018 voor bij 3,4 procent van de 4- tot 12-jarigen en 1,6 procent van de 12- tot 16-jarigen (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2019). Overgewicht komt het meest voor bij kinderen met een niet-westerse migratieachtergrond. Uit onderzoek van GGD Haaglanden blijkt dat in sommige wijken in Den Haag zelfs 30 procent van de kinderen overgewicht heeft. Dat zijn cijfers die niet oké zijn! Wat is nu precies overgewicht? Wat zijn risicofactoren? Wat zijn de gevolgen? En het belangrijkste wat kan jij er als ouder aan doen?

Wat is overgewicht?

Overgewicht is het gevolg van een langdurige positieve energiebalans: het kind neemt meer energie (voedsel) tot zich dan het nodig heeft (energiegebruik). Overgewicht is dus een overschrijding van het normale vetgehalte van het lichaam die de gezondheid van jouw kind kan beïnvloeden. Je kan via de BMI-meter van het Voedingscentrum erachter komen of jouw kind daadwerkelijk overgewicht heeft. Obesitas is een ernstige mate van overgewicht. 

Risicofactoren voor overgewicht bij kinderen?

• Als de ouders overgewicht hebben is de kans op overgewicht bij de kinderen groter.
• Een ongezonde voedingspatroon, niet ontbijten, veel ongezonde tussendoortjes, veel frisdrank, veel suiker en verzadigde vetten. 
• De omgeving bepaald voor een groot deel het voedings- en beweeggedrag van een kind. Als er weinig gelegenheid is om te bewegen (veel in de auto, een buurt waar je niet echt kan buitenspelen) of als een kind meer dan 2 uur per dag achter een beeldscherm(tv, computer, ipad, mobiel) zit, kan dat leiden tot overgewicht. Een kind kan zich ook in een omgeving bevinden waar het gemakkelijk is om teveel energie in te nemen via voeding en te weinig te verbruiken via beweging. Personen die om het kind heen staan kunnen het verkeerde voorbeeld geven. Je geeft als ouder het belangrijkste  voorbeeld. Als jij elke dag veel tussendoortjes eet zal jouw kind dat als normaal zien en overnemen. 
• Sommige ouders geven hun kind snoep om te verwennen, te troosten of te belonen. Als dit gebeurd raakt het kind eraan gewend om bij bepaalde spanningen of gevoelens steeds weer te willen eten of snoepen.
• Onvoldoende slaap. Bij kinderen die twee uur minder slaap krijgen dan ze gemiddeld nodig hebben of bij kinderen die s’nachts vaak wakker worden blijkt meer dan twee keer zo vaak overgewicht voor te komen.
• Erfelijke aanleg.
• Een te hoog gewicht of roken van de moeder tijdens zwangerschap. Als de moeder te zwaar is, zwangerschapsdiabetes heeft of rookt, is er een grotere kans dat het kind overgewicht krijgt. Tijdens de zwangerschap worden namelijk de vetcellen en de hypothalamus (klein orgaan in de hersenen dat invloed heeft op de stofwisseling en eetlust) voor een groot deel ontwikkeld. Door zwangerschapsdiabetes maakt het kind extra insuline aan.
• Een te laag of een te hoog geboortegewicht. Kinderen met een te hoog of juist een te laag geboortegewicht hebben als volwassenen een grotere kans op overgewicht. Dit geldt ook voor kinderen die in de eerste weken na de geboorte te snel aankomen. De gewichtsverstoringen hangen namelijk op zeer jonge leeftijd samen met problemen in de spierkracht, conditie en energiebalans.
• Frisdrank-, snoep- en snackautomaten op middelbare scholen.
• Gezinnen die wat minder geld te besteden hebben. Zij hebben mogelijk ook vaker minder kennis van een gezonde leefstijl zoals gezonde voeding en zullen door gebrek aan geld ook minder deelnemen aan een sport. Daarnaast zijn helaas ook vaak ongezonde voedingsmiddelen goedkoper dan gezonde.

Wat zijn de gevolgen?

Een kind met overgewicht en dus te zwaar is, heeft moeite om te bewegen / sporten. Het kind zal minder snel meedoen aan spelletje die voor hun veel energie kosten omdat ze zich schamen of nog erger, gepest worden. Als een kind op jonge leeftijd al overgewicht heeft dan vergroot dat de kans dat hij/zij later last houdt van overgewicht. Op latere leeftijd zal het kind ook meer kans hebben op het krijgen van gewrichtsklachten, diabetes (suikerziekte), hart- en vaatziekten of een hoge bloeddruk. Naast lichamelijke klachten zullen er psychische klachten kunnen ontstaan. Ze zullen zich ook vaak eenzaam voelen.

Wat kan jij doen als jouw kind te dik is?

Voorkomen is beter dan genezen zeggen ze. Om te voorkomen dat jouw kind overgewicht krijgt is het belangrijk dat je duidelijke afspraken hebt gemaakt over wat, hoeveel en wanneer jouw kind mag eten. Bespreek dit ook met de opvang / oppas / opa’s en oma’s.

Stel grenzen. Jij bent de volwassene in huis. Jouw kind kan nog niet bewust voor zichzelf gezonde keuzes maken. Betrek jouw kind hier wel bij door uit te leggen waarom je bepaalde keuzes maakt. Kinderen kopiëren vaak het gedrag van hun ouders. Sportieve ouders hebben daardoor ook vaker kinderen die meer bewegen. 

Regelmaat is belangrijk, 3 hoofdmaaltijden en maximaal 3 tussendoortjes per dag. Kinderen die namelijk heel de dag door eten luisteren vaak niet meer naar hun hongergevoel. Als jouw kind de hoofdmaaltijden niet goed eet, geef dan minder tussendoortjes, want de hoofdmaaltijden zijn het belangrijkst.

Het belangrijkste voor elk kind is dus een gezonde leefstijl. Gezonde eetgewoontes en regelmatig bewegen. Een kind kan het niet alleen en zal je het dus als gezin samen moeten doen! Let op: een kind mag niet afvallen. Als een kind afvalt dan kunnen er, doordat hij/zij in de groei zit, tekorten ontstaan, die de ontwikkeling zullen afremmen. Het is belangrijk dat jouw kind op hetzelfde gewicht blijft. Op het moment dat jouw kind dan verder groeit in de lengte zal het gewicht steeds beter bij de lengte gaan passen.

Als ouder heb je een belangrijke rol. Jij bent het voorbeeld en jij stelt de grenzen. Weet je niet waar je moet beginnen en wat er niet goed gaat? Ik kijk graag met je mee. Klik voor meer informatie hier.